ΜΙΑΣ ΚΡΙΣΗΣ ΜΥΡΙΕΣ ΕΠΟΝΤΑΙ

Η πρόσφατη πρωθυπουργική εξαγγελία περί μείωσης του τέλους παρεπιδημούντων από το 2% στο 0,5% επί των εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων, ως μέτρο στήριξης του τουρισμού, επιβάλλει να ξαναδούμε μια σειρά ζητημάτων που αν και θα ‘πρεπε, δεν είναι αυτονόητα.

Ζήτημα Ι – Σεβασμός στη λειτουργία των θεσμών

Είναι αδιανόητο πολιτικά και ηθικά η Αυτοδιοίκηση αλλά και ο Αρμόδιος Υπουργός, να μαθαίνουν από τις ειδήσεις την περικοπή του σημαντικότερου πόρου, που για τους τουριστικούς δήμους ιδιαίτερα, αποτελεί την κύρια πηγή εσόδων.

Ζήτημα ΙΙ – Σχέση Αυτοδιοίκησης και Τουρισμού

Είναι πλάνη ότι η Αυτοδιοίκηση βρίσκεται σε αντιπαράθεση κι ανταγωνισμό με τους ξενοδοχειακούς επιχειρηματίες. Είναι χαρακτηριστικό ότι από τον περασμένο Νοέμβριο σε επιστολή μου προς τον Πρόεδρο του Δικτύου Τουριστικών Δήμων και Δήμαρχο Αγ. Νικολάου, επεσήμαινα την ανάγκη λήψης μέτρων από την Κυβέρνηση με στόχο την ανακούφιση των τουριστικών επιχειρηματιών και την προστασία των εργαζιμένων από την ανεργία κατά το χρονικό διάστημα της οικονομικής ύφεσης. Παράλληλα επεσήμαινα ότι η ενδεχόμενη αποστέρηση των Δήμων από τα βασικά τους έσοδα, θα τους καταδίκαζε σε κατάρρευση και θα λειτουργούσε μοιραία ως μπούμεραγκ κατά του τουρισμού υποβαθμίζοντας δραματικά την ποιότητα των παρεχόμενων απ’ αυτούς υπηρεσιών.

Αντιθέτως η ηγεσία του Συνδέσμου Ελληνικών Τουριστικών Επιχειρήσεων καιρό τώρα αφρόνως προσπαθούσε την κατάργηση του τέλους παρεπιδημούντων και βρήκε την ευκαιρία στη συγκυρία της οικονομικής κρίσης και των πολλαπλών προβλημάτων του Υπουργείου Εσωτερικών.

Όμως, πρέπει επιτέλους να αντιληφθούμε πως η συμβολή της Τοπικής Αυτοδιοίκησης στην τουριστική ανάπτυξη είναι καθοριστική. Σε κρίσιμους τομείς που προσδιορίζουν την ποιότητα της καθημερινότητας για μόνιμους κατοίκους κι επισκέπτες κάθε περιοχής, ο ρόλος της Τοπικής Αυτοδιοίκησης είναι αναντικατάστατος. Η καθαριότητα, η ολοκληρωμένη διαχείριση στερεών και υγρών αποβλήτων, η υλοποίηση μικρών ή μεγάλων έργων αστικής υποδομής, πολεοδομικές και χωροταξικές παρεμβάσεις, αποτελούν μέρος μόνο των υπηρεσιών της Αυτοδιοίκησης. Ας μη μας διαφεύγει πως μόνο η Αυτοδιοίκηση μπορεί να σχεδιάσει, να συντονίσει, να αναδείξει, να υλοποιήσει ειδικές τουριστικές υποδομές, όπως φυσιολατρικά μονοπάτια, πολιτιστικές διαδρομές, αθλητικές εγκαταστάσεις. Η εμπειρία του γηπέδου γκολφ της Χερσονήσου, όπου ο ρόλος της τότε Κοινότητας ήταν καθοριστικός αποτελεί καλό παράδειγμα. Αλλά και η αξιοποίηση των νέων τεχνολογιών, όπως η ευρυζωνικότητα που δημιουργούν νέο περιβάλλον και ευκαιρίες στην τουριστική επιχειρηματικότητα, έργο της Αυτοδιοίκησης είναι. Για να μην αναφερθούμε στο ευρύ δίκτυο πολιτιστικών και κοινωνικών υπηρεσιών που παρέχονται σε κατοίκους κι επισκέπτες.

Για να ανταποκριθεί όμως επαρκώς στο ρόλο της η Αυτοδιοίκηση πρέπει να ενισχυθεί θεσμικά ώστε να απαλλαγεί από τα γραφειοκρατικά βαρίδια που της κοστίζουν σε αμεσότητα, αξιοπιστία και αποτελεσματικότητα και οικονομικά, πράγμα που μόνο με γενναία φορολογική αποκέντρωση μπορεί να γίνει.

Ζήτημα ΙΙΙ – Τουρισμός και τοπικές κοινωνίες

Το 1976 ο νομοθέτης θέσπισε το τέλος παρεπιδημούντων ως το 5% που αργότερα έγινε 2% επί των εσόδων των ξενοδοχειακών επιχειρήσεων. Δεν αποτελεί φόρο αλλά ανταποδοτικό τέλος που βαρύνει τον πελάτη, το χρήστη των υπηρεσιών, ενσωματώνεται στην τιμή, εισπράττεται και αποδίδεται από το ξενοδόχο.

Πως άραγε θα μπορούσε ένας τουριστικός δήμος όπως η Χερσόνησος να ανταπεξέλθει στις αυξημένων απαιτήσεων υπηρεσίες αλλά και κατασκευή έργων που απαιτούνται, όταν παρά το ότι κατά τη διάρκεια του μισού έτους πρέπει να εξυπηρετήσει τον επταπλάσιο πληθυσμό, οι κρατικές επιχορηγήσεις δε διαφοροποιούνται από τους αντίστοιχου μόνιμου πληθυσμού δήμους της κάθε γωνιάς της χώρας;

Παράλληλα όμως το τέλος παρεπιδημούντων έρχεται να καλύψει μικρό μόνο μέρος των προβλημάτων που η τουριστική ανάπτυξη δημιουργεί σε ένα τόπο. Περιβαλλοντική υποβάθμιση λόγω της υπερδόμησης και των έργων υποδομής, σπατάλη φυσικών πόρων, όπως το νερό, διαχείριση μεγάλου όγκου αποβλήτων, στερεών και υγρών, διαχείριση μεγάλων κυκλοφοριακών φόρτων. Παράλληλα όμως και σημαντικά προβλήματα κοινωνικής αποσταθεροποίησης με πλέον ευαίσθητη ομάδα τα νέα παιδιά.

Οι μόνοι διαθέσιμοι πόροι μπροστά στις παραπάνω ανάγκες όμως, για τους δήμους μας μέχρι σήμερα, ήταν από το τέλος παρεπιδημούνων και εκδιδόμενων λογαριασμών.

Αν ο ΣΕΤΕ και το Υπουργείο Τουριστικής Ανάπτυξης ενδιαφέρονται πραγματικά για τον τουρισμό και την ποιoτική του αναβάθμιση κι όχι για την περιστασιακή βελτίωση των ταμειακών προβλημάτων των τουριστικών επιχειρήσεων ας δουν λίγο μακρύτερα. Εξ άλλου, άλλα μέτρα που θα φτάσουν στον πελάτη - καταναλωτή, όπως η μείωση του «σπατόσημου» ή άλλων φόρων αεροδρομίου π.χ. για την περίοδο της κρίσης, θα ‘ναι πράγματι αποτελεσματικά στη βελτίωση της ανταγωνιστικότητας.

Ας μη ξεχνούν οι συνεργάτες μας του ΣΕΤΕ πως η Αυτοδιοίκηση μπορεί να κάνει πράγματα που αδυνατεί η κεντρική εξουσία. Μεταξύ αυτών να συντονίσει και να ρυθμίσει τις σχέσεις μεταξύ της κοινωνίας και της αγοράς. Μιας αγοράς ιδιαίτερα κακομαθημένης και απαιτητικής, με χαμηλό βαθμό συνειδητοποίησης των ραγδαίων αλλαγών που έχουν συντελεσθεί διεθνώς. Ο ρόλος των τουριστικών φορέων στην ανάδειξη ενός νέου τουριστικού μοντέλου, που δίνει έμφαση στην ποιότητα, στην κοινωνική ευθύνη των επιχειρήσεων, στην ευθύνη τους για το περιβάλλον, είναι καθοριστικός.
Σπύρος Αθ. Δανέλλης, Δήμαρχος Χερσονήσου